Heb ik recht op een vergoeding voor al het cliënteel dat ik heb aangebracht?
Allereerst is het zeer belangrijk een onderscheid te maken tussen een handelsagent en een handelsvertegenwoordiger.
Zowel de handelsagent als de handelsvertegenwoordiger bemiddelen en sluiten eventueel contracten af in naam en voor rekening van een principaal (opdrachtgever).
Het grote verschil ligt in het gegeven dat een handelsvertegenwoordiger een werknemer is die in ondergeschikt verband werkt met de principaal, dit terwijl de handelsagent optreedt als een zelfstandige tussenpersoon.
Enkel de handelsagent valt onder de toepassing van de Wet van 13 april 1995 betreffende de handelsagentuurovereenkomst. De handelsvertegenwoordiger dient zich te baseren op de Arbeidsovereenkomstenwet.
Uitwinningsvergoeding
Daarnaast heeft de handelsagent recht op een uitwinnigsvergoeding, hetgeen een vergoeding voor het aanbrengen van cliënteel inhoudt.
Deze vergoeding is cumuleerbaar met een eventueel commissieloon dat nog verschuldigd is door de principaal en met een eventuele opzeggingsvergoeding.
Wel dient aangetoond te worden door de handelsagent dat hij wel degelijk cliënteel voor de principaal heeft aangebracht, die de principaal daarenboven nog aanzienlijke voordelen kan opleveren.
Het bedrag kan vrij bepaald worden door partijen. De wet stelt geen minimum in, maar wel een maximum, met name de uitwinningsvergoeding mag niet meer bedragen dan het bedrag van een jaar vergoeding berekend op basis van het gemiddelde van de vijf voorafgaande jaren of op basis van de gemiddelde vergoeding in de voorafgaande jaren indien de overeenkomst minder dan vijf jaar heeft geduurd.
De uitwinningsvergoeding is niet verschuldigd:
- indien de principaal de overeenkomst heeft beëindigd vanwege een aan de agent te wijten ernstige tekortkoming;
- indien de handelsagent de overeenkomst heeft beëindigd, tenzij de beëindiging voortvloeit uit een aan de principaal te wijten reden of het gevolg is van leeftijd, invaliditeit of ziekte van de handelsagent op grond waarvan redelijkerwijze niet meer van hem kan worden gevergd dat hij zijn werkzaamheden voortzet;
- indien de handelsagent of diens erfgenamen, overeenkomstig een afspraak met de principaal, hun rechten en verplichtingen uit hoofde van de agentuurovereenkomst aan een derde overdragen.
Indien er een concurrentiebeding werd opgenomen in de handelsagentuurovereenkomst, dan bestaat er een vermoeden dat de handelsagent cliënteel heeft aangebracht, dewelke hem nog aanzienlijke voordelen kunnen opleveren. De principaal dient dan te bewijzen dat dit niet het geval is.
Binnen een jaar na de beëindiging van de handelsagentuurovereenkomst dient de handelsagent te laten weten aan de principaal dat hij zijn recht op een uitwinningsvergoeding zal uitoefenen, zoniet verliest hij dit recht.
Indien geen overeenkomst m.b.t. de uitwinningsvergoeding kan worden bereikt, dan beschikt de handelsagent over een termijn van 1 jaar vanaf de datum van het ter kennis brengen aan zijn principaal dat hij zijn recht op een uitwinningsvergoeding uitoefent, om een vordering voor de rechtbank in te leiden.