Waarom worden er GAS-boetes ingevoerd ter bestrijding van niet-naleving van de coronamaatregelen?
Het coronavirus houdt ons nu al enkele weken dag en nacht bezig. De verspreiding van het coronavirus wordt omwille van gezondheidsredenen met strenge maatregelen door de overheid beteugeld. Het is in ieders belang dat deze maatregelen strikt worden opgevolgd om zo de volksgezondheid te beschermen.
De maatregelen die de overheid heeft opgelegd werden opgenomen in het Ministerieel Besluit van 23 maart 2020 houdende dringende maatregelen om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken, gewijzigd door de ministeriële besluiten van 24 maart 2020 en 3 april 2020.
De maatregelen zijn onder meer de volgende:
- De handelszaken en de winkels zijn gesloten, met uitzondering van voedingswinkels, apotheken, krantenwinkels en tankstations.
- De toegang tot grootwarenhuizen kan enkel plaatsvinden overeenkomstig de volgende modaliteiten: maximum 1 klant per 10 vierkante meter gedurende een periode van maximum 30 minuten; in de mate van het mogelijke wordt individueel gewinkeld.
- De voedingswinkels mogen uitsluitend van 7.00 uur tot 22.00 uur geopend zijn. Nachtwinkels mogen geopend blijven vanaf het normale openingsuur tot 22u00.
- Telewerk is verplicht bij alle niet essentiële bedrijven, welke grootte zij ook hebben, voor alle personeelsleden wiens functie zich ertoe leent.
- Voor de functies waar telewerk niet kan toegepast worden, moeten de bedrijven de nodige maatregelen nemen om de naleving van de regels van social distancing te garanderen, in het bijzonder het behoud van een afstand van 1,5 meter tussen elke persoon. Deze regel is eveneens van toepassing op het vervoer georganiseerd door de werkgever.
- Worden verboden: samenscholingen; privé- en publieke activiteiten van culturele, maatschappelijke, feestelijke, folkloristische, sportieve en recreatieve aard; de schooluitstappen en de activiteiten in het kader van jeugdbewegingen, op en vanaf het nationaal grondgebied; de activiteiten van de erediensten.
- De lessen en activiteiten in het kleuter-, lager en secundair onderwijs worden geschorst.
- Niet-essentiële reizen vanuit en naar België zijn verboden.
- Personen zijn ertoe gehouden thuis te blijven. Het is verboden om zich op de openbare weg en in openbare plaatsen te bevinden, behalve in geval van noodzakelijkheid en omwille van dringende redenen zoals: zich te begeven van en naar de plaatsen waarvan de opening wel is toegelaten, om toegang te hebben tot bankautomaten en postkantoren, om toegang te hebben tot medische zorgen, om bijstand en zorgen te voorzien voor oudere personen, voor minderjarigen, voor personen met een handicap en voor kwetsbare personen, het uitvoeren van de professionele verplaatsingen, met inbegrip van het woon-werkverkeer.
- …
Op het terrein werd vastgesteld dat deze dringende maatregelen niet altijd toegepast worden, hoewel het van essentieel belang is dat de gehele bevolking de genomen maatregelen zo strikt mogelijk naleeft om zo een snellere weg uit de gezondheidscrisis te bewerkstelligen.
De maatregelen konden tot voor 7 april 2020 enkel strafrechtelijk bestraft worden, hetgeen inhoudt dat de politie bij vaststelling van een overtreding een proces-verbaal dient op te stellen. Dit proces- verbaal wordt dan overgemaakt aan de Procureur des Konings, die vervolgens moet beslissen of de overtreder ook effectief vervolgd zal worden. U riskeert bij een inbreuk op de maatregelen dus wel degelijk een strafrechtelijke veroordeling met vermelding op uw strafregister.
Maar, zoals u leest, betreft dit een eerder omslachtig systeem waaraan kleine overtreders meestal ontsnappen.
De overheid achtte het dan ook noodzakelijk dat de politiediensten op een snelle, effectieve manier, de niet-naleving van de uitgevaardigde maatregelen zouden kunnen beteugelen. Hiertoe werd op 7 april 2020 het KB nr. 1 betreffende de bestrijding van de niet-naleving van de dringende maatregelen om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken door de invoering van gemeentelijke administratieve sancties, uitgevaardigd, dat diezelfde dag nog in werking trad.
Op wie zijn de regels van toepassing?
Het KB is van toepassing op iedereen, behalve op wie:
- jonger is dan 18 jaar
- onder het statuut van verlengde minderjarigheid valt
- onbekwaam verklaard is
Binnen welke periode gelden deze regels?
Op 7 april 2020 trad het KB m.b.t. GAS-boetes in werking en het geldt zolang de maatregelen tegen de bestrijding van het coronavirus van kracht zijn. Voorlopig gelden de maatregelen tot en met 19 april 2020, onder voorbehoud van verlenging.
Hoe werkt het GAS-systeem?
- Facultatief
Op grond van het KB nr. 1 kan de gemeenteraad in zijn reglementen en verordeningen voorzien in een administratieve sanctie die bestaat uit een geldboete van € 250,00 voor inbreuken op de maatregelen opgenomen in de artikelen 1, 5 en 8 van het Ministerieel besluit van 23 maart 2020 (nl. verplichte sluiting van niet-essentiële handelszaken, social distancingregels, samenscholingsverbod en verbod op niet-essentiële verplaatsingen).
Het GAS-systeem voor het coronavirus is dus louter facultatief. De toepassing ervan door de gemeenten is niet verplicht. Handhaving van de maatregelen gebeurt dan louter strafrechtelijk.
Een gemeente kan er bijvoorbeeld ook voor kiezen om bepaalde inbreuken te bestraffen met een GAS-boete en andere inbreuken enkel strafrechtelijk te laten handhaven.
- Twee mogelijke procedures
De overheid voorziet in twee soorten procedures bij vaststelling van een inbreuk, met name een ‘gewone’ procedure voor de sanctionerend ambtenaar en daarnaast een procedure van onmiddellijke betaling.
- Procedure voor de sanctionerend ambtenaar
Bij vaststelling van een overtreding door de politie wordt de originele vaststelling overgemaakt aan de gemeentelijk sanctionerend ambtenaar. De Procureur des Konings wordt hiervan op de hoogte gebracht.
De sanctionerend ambtenaar geeft de overtreder binnen 15 dagen kennis van de vaststelling, de inbreuk en het bedrag van de geldboete (in dit geval steeds € 250,00).
De overtreder dient de geldboete binnen 30 dagen na de kennisgeving ervan te betalen, tenzij hij binnen dezelfde termijn aan de sanctionerend ambtenaar verweermiddelen stuurt. De overtreder kan vragen om te worden gehoord door de sanctionerend ambtenaar. Dit kan telefonisch gebeuren.
Indien de sanctionerend ambtenaar de verweermiddelen ongegrond verklaart, heeft de overtreder opnieuw 30 dagen tijd om de geldboete te betalen.
Indien er niet wordt betaald, kan de gemeente tot de gedwongen uitvoering overgaan, middels tussenkomst van een gerechtsdeurwaarder.
Zowel de overtreder als de gemeente zelf kunnen in beroep gaan tegen de beslissing van de sanctionerend ambtenaar bij de politierechtbank.
- Procedure van onmiddellijke betaling
Het is ook mogelijk dat de administratieve geldboete onmiddellijk wordt geïnd. Dit kan alleen door de federale en lokale politie én enkel indien de overtreder hiermee instemt. Die wordt bij het verzoek tot onmiddellijke betaling op de hoogte gesteld van zijn rechten.
Indien er tegelijkertijd met de inbreuk op de coronamaatregelen ook een andere inbreuk wordt vastgesteld die geen aanleiding kan geven tot deze procedure (bv. u maakt een niet-essentiële verplaatsing waarbij u te snel rijdt) dan is de onmiddellijke betaling uitgesloten.
De betaling gebeurt via een bank- of kredietkaart, op een mobiele betaalterminal of via een smartphone.
De onmiddellijke betaling doet de mogelijkheid vervallen om later een administratieve geldboete voor het bedoelde feit op te leggen. Indien de geldboete niet onmiddellijk wordt betaald, wordt de procedure voor de sanctionerend ambtenaar toegepast.
- Strafrechtelijke vervolging blijft mogelijk
De Procureur des Konings behoudt de mogelijkheid om strafrechtelijk te vervolgen van zodra er meer dan één inbreuk op de coronamaatregelen wordt vastgesteld. De betaling van de geldboete doet deze mogelijkheid niet vervallen.
Besluit
Het niet-naleven van de coronamaatregelen kan voortaan ook gesanctioneerd worden met administratieve geldboetes van € 250,00 per overtreding. Hierbij is het mogelijk dat de boete onmiddellijk geïnd wordt. Daarnaast blijft de strafrechtelijke handhaving van de maatregelen onverkort van toepassing.
Het is dus van belang om de opgelegde maatregelen strikt op te volgen, in het bijzonder omwille van de volksgezondheid, maar ook om een administratieve geldboete of strafrechtelijke veroordeling te vermijden.
Concreet
- Leef de coronamaatregelen na, in het bijzonder de regels van social distancing en het samenscholingsverbod.
- Het ministerieel besluit trad pas in werking op 7 april 2020: GAS-boetes die daarvoor werden uitgevaardigd bij inbreuken op de coronamaatregelen zijn in principe ongeldig.
- Het is belangrijk te onthouden dat wanneer u verzocht wordt tot onmiddellijke betaling over te gaan of wanneer u een GAS-boete toegestuurd krijgt, u hier niet steeds zonder meer akkoord mee moet gaan. Verweer voeren is immers mogelijk en niet alle overtredingen kunnen zomaar met een administratieve geldboete worden gesanctioneerd.
