Het beding van commandverklaring is een uitdrukkelijk beding dat in een koopovereenkomst kan worden ingelast, waarbij de koper (ogenschijnlijke koper, gecommandeerde, commandverklaarder, commandataris of declarant) zich het recht voorbehoudt om binnen een omschreven termijn na het sluiten van de koopovereenkomst, een andere persoon aan te duiden (de werkelijke koper of de command), die hem retroactief zal vervangen als rechtstreekse contractpartij van de verkoper.
Het nut van deze rechtsfiguur is de mogelijkheid om de identiteit van de command voorlopig verborgen te houden.
Een commandverklaring is onderworpen aan de volgende geldigheidsvereisten:
De verkoper moet zich vooreerst uitdrukkelijk akkoord verklaren met de mogelijke commandverklaring. Het recht op commandverklaring moet expliciet vermeld staan in het koopcontract of, bij een openbare verkoop, in de akte van toewijzing of in het lastenkohier.
De aanwijzing van de command moet bovendien binnen een bepaalde termijn gebeuren.
De verklaring en de aanvaarding mogen vervolgens noch het voorwerp, noch de prijs, noch de voorwaarden van de oorspronkelijke overeenkomst (essentieel) wijzigen.
De commandverklaring moet tenslotte aanvaard worden door een bekwame command opdat de hierna vermelde gevolgen van commandverklaring intreden.
De koop met commandverklaring brengt dadelijk een koop tot stand tussen de verkoper en de gecommandeerde.
Tot aan de commandverklaring en de aanvaarding van de commandverklaring door de command enerzijds, is de gecommandeerde partij persoonlijk verbonden aan de koop als koper ten aanzien van de verkoper. Blijft anderzijds de commandverklaring uit of verloopt de termijn voor commandverklaring, dan zal deze situatie zich bestendigen.
De schijnbare koper verdwijnt tenslotte retroactief uit het contract en ruimt plaats voor de command / werkelijke koper, tegenover wie het contract vanaf de aanvang effect sorteert.
