In haar arrest van 4 juli 2023, vernietigde de Raad van State het besluit van de gemeenteraad van de gemeente Bocholt van 27 mei 2021 waarbij het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan ‘Zandcluster Kaulille’ definitief wordt vastgesteld.
Door dit RUP zou 120 hectare bos gekapt worden om plaats te ruimen voor een zandgroeve. Het bedrijf dat de zandontginning wenste te doen had al naburige exploitaties en zou willen uitbreiden.
Ons kantoor trad op voor Bos+ vzw. Cliënte kon zo de grootste ontbossing van de eeuw vermijden.
De Raad van State vernietigde het besluit op drie gronden die wij hieronder voor u zullen toelichten.
Ten eerste (vijfde middel, onderdeel I) diende de verplichte passende beoordeling plaats te vinden in het licht van het doelstellingenbesluit. Voor de zwarte specht wordt deze doelstelling (namelijk een gewenste stijging van de broedparen) in de aanwezige “passende beoordeling” genegeerd. Bovendien volgt de Raad ons pleidooi over het niet nauwkeurige onderzoek naar deze spechten:
“Wat de aard van het ter realisatie van het bestreden gemeentelijk RUP te vernietigen bos betreft, is het terecht dat verzoekster aanvoert dat de uitgevoerde passende beoordeling geen nauwkeurige constateringen bevat. “
Ten tweede vernietigt de Raad het besluit ook op grond van het tweede onderdeel van het vijfde middel, wat betreft het locatiealternatievenonderzoek. Zo volgt de Raad ons dat er alleen is gekeken naar de winstgevende elementen in het selecteren van de locatie en geheel niet naar het milieu:
“Met verzoekster moet worden vastgesteld dat de in het plan-MER van begin 2018 vervatte selectie en bespreking van locatiealternatieven wezenlijk steunen op bedrijfseconomische criteria, zoals de vragen of een zandwinningsbedrijf in de nabijheid reeds een zandwinning uitbaat en of de betrokken percelen eigendom zijn van dit bedrijf. Met de woorden van dit planMER zelf is, de keuze voor de zone Achterste Hostie “gedreven door een concrete wens tot realisatie” van het zandwinningsbedrijf dat in deze zone “vrijwel alle grondposities [heeft] verworven”
“Er moet worden vastgesteld dat te dezen niet blijkt dat bij het locatiealternatievenonderzoek het gepaste gewicht is gegeven aan milieucriteria, zoals de ligging in een speciale beschermingszone.”
Ook hekelt de Raad het valse locatiealternatievenonderzoek. Zij stellen dat de alternatieven die onderzocht werden in essentie dezelfde locatie uitmaken, geen echte alternatieven zijn. Dit wordt bestempeld als “uitvoeringsalternatieven”.
Ons kantoor had immers geargumenteerd dat de keuze voor de locatie reeds vastlag en het locatiealternatievenonderzoek dat gevoerd werd, alsook de opgebouwde motivering enkel dienden om deze gekozen locatie te verantwoorden en niet ter waarachtig onderzoek.
Ten derde vernietigt de Raad op grond van het tweede en derde middel, dat gaat over het klimaat en het negatieve advies van ANB. Hierin stelden we dat de ontbossing getoetst diende te worden aan de klimaatopwarming en de doelstellingen daarrond en het advies van ANB dan ook gevolgd moest worden.
Door niet afdoende te antwoorden op ons bezwaarschrift met betrekking tot dit punt schond de verwerende partij de motiveringsplicht. Bovendien volgt de Raad ons dat de argumentatie die de verwerende partij hierrond opbouwde niet gevolgd kon worden:
“Dat verzoeksters bezwaarschrift verworpen wordt volgt wezenlijk uit de bewering van de Gecoro dat de beoordeling of de in het vorige randnummer bedoelde doelstellingen worden gerespecteerd “op Vlaams niveau [moet] worden bekeken en niet op het niveau van een individueel RUP”. Deze bewering is allerminst een pertinente weerlegging van verzoeksters bezwaarschrift. De Gecoro gaat er immers aan voorbij dat – voorafgaand aan haar advies van 14 april 2021 – de laatstgenoemde beoordeling voor de drie zones van het boscomplex “op Vlaams niveau” gebeurd is, meer bepaald in het advies van het ANB van 22 januari 2021.”
“Terecht stelt verzoekster dat het antwoord dat de Gecoro heeft gegeven op deze beoordeling van het ANB “naast de kwestie” is. Immers verwerpt het ANB in zijn advies van 22 januari 2021 de keuze van het boscomplex te Bocholt als locatie voor ontginningszones, terwijl het enige concrete tegenargument van de Gecoro de uitvoeringsalternatieven betreft, waarin de locatiekeuze voor dit boscomplex reeds als verworven is beschouwd. Dat de ongunstige beoordeling in het kader van de klimaatproblematiek niet gebeurd is in het eerdere advies van 28 maart 2018 van het ANB is logisch, daar zowel de Europese verordening van 30 mei 2018 als het Vlaamse klimaatbeleidsplan 2021- 2030 pas van nadien dateren. “
De Raad laat dus doorschijnen dat er rekening moest gehouden worden met dit “nieuwe element” van de klimaatproblematiek. Dit leunt aan bij de andere punten hierboven. De verwerende partij mocht niet zomaar alle klimaat/milieu elementen naast zich neerleggen en uit economische motieven alleen het bos bekijken als locatie.
Bij vragen over dit thema kan u zeker bij ons terecht: info@advocaten-leuven.be – 016/30 14 40.
Het volledige arrest leest u hier.
De pers pikte dit thema reeds op, zie onder andere:
