Het Grondwettelijk Hof vernietigt artikel 35, 2° en 3°[1] van het DBRC-decreet. Bij belangrijk arrest van 11 april 2023. Dit is een decreetswijziging op initiatief van minister Demir die het moeilijker maakte om vergunningen aan te vechten door buurtcomités, verenigingen, enz…
Ons kantoor stond volgende milieuverenigingen bij die de nieuwe bepaling in het DBRC – decreet aanvochten:
- Natuurpunt vzw
- Greenpeace Belgium vzw
- Bond Beter Leefmilieu vzw
- Bos+ vzw
- WWF vzw
- Grootouders voor het klimaat vzw
- Actiegroep leefmilieu rupelstreek vzw
- Klimaatzaak vzw
- Limburgse milieukoepel vzw
- Milieufront Omer Wattez vzw
- Dryade vzw
De betrokken bepaling belemmerde de toegang tot de rechter (specifiek voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen) door bijkomende voorwaarden te stellen.
De toegang tot de rechter is onder meer beschermd in het Verdrag van Aarhus.
De bijkomende voorwaarden die werden gesteld waren dat:
- de onwettigheid kennelijk op het “eerst nuttige ogenblik” werd aangehaald: ook gekend als “de attentieplicht”
- de onwettigheid die werd ingeroepen kennelijk tot bescherming strekte van de belangen van degene die ze inriep, ook gekend als “de relativiteitseis”
Het Hof stelt in haar arrest:
“B.17.2. De bestreden bepaling heeft tot gevolg dat burgers verplicht zijn om op het meest nuttige ogenblik tijdens de bestuurlijke procedure alle onwettigheden waarmee een bestuurshandeling behept zou kunnen zijn, te identificeren en op te werpen teneinde hun toegang te vrijwaren tot een rechter die de bestreden bestuurshandeling aan een volledige toetsing van de materiële en procedurele rechtmatigheid kan onderwerpen. Dit vereist dat burgers in staat zijn om in veelal complexe en technische dossiers alle juridische problemen onverwijld te signaleren, wat in de meeste gevallen tot gevolg zal hebben dat zij zich vanaf het begin van de bestuurlijke fase reeds moeten laten bijstaan door een advocaat. (…)”
alsook:
“B.17.3. Noch de doelstelling om de vergunningverlenende overheid zo snel mogelijk van alle informatie te voorzien en om potentiële onwettigheden tijdens de bestuurlijke procedure reeds te remediëren, noch de doelstelling om tot een efficiënte finale geschillenbeslechting door de rechter te komen, kunnen de bestreden beperking van de toegang tot de rechter verantwoorden. “
En over de relativiteitseis:
“De overweging dat de vereiste enkel speelt wanneer de aangevoerde norm of het algemeen rechtsbeginsel « kennelijk » niet strekt tot de bescherming van de belangen, wijzigt niets aan die beoordeling. Het feit dat de decreetgever, met bepaalde normen, slechts bepaalde belangen voor ogen had, verhindert op zich niet dat de schending van die normen ook andere belangen op nadelige wijze kan raken. Het tegenovergestelde aanvaarden zou het mogelijk maken voor de decreetgever om via het beperken van het beschermingsbereik van de normen of algemene rechtsbeginselen die doorgaans in omgevingszaken worden aangevoerd, de rechtsbescherming in die zaken uit te hollen. Tegelijk, en paradoxaal, moet worden vastgesteld dat het beschermingsbereik van het merendeel van de normen of algemene rechtsbeginselen die doorgaans worden aangevoerd in omgevingszaken niet is vastgesteld of moeilijk vast te stellen is, hetgeen de voorspelbaarheid van de toepassing van de bestreden vereiste in het gedrang brengt waardoor afbreuk wordt gedaan aan het rechtszekerheidsbeginsel. Doordat die vereiste tot slot tot gevolg heeft dat telkens moet worden bepaald welke belangen worden beschermd door de aangevoerde norm, leidt zij evenmin op evidente wijze tot de versnelling van de procedure die door de decreetgever wordt nagestreefd. “
Het Hof laat er dan ook geen enkele twijfel bestaan dat de visie van de milieuverenigingen gevolgd diende te worden en vernietigde de betrokken bepalingen;
Hier kan u het arrest vinden.[2]
De perstekst van het Grondwettelijk Hof kan u hier vinden.[3]
Het onderwerp werd bovendien behandeld door verschillende media waaronder:
https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20230411_95308872
https://www.standaard.be/cnt/dmf20230411_97441639
https://vilt.be/nl/nieuws/grondwettelijk-hof-fluit-hervorming-vergunningsbetwistingen-deels-terug
Als u hierover vragen hebt, of zelf een procedure bij het Grondwettelijk Hof overweegt, aarzel niet ons te contacteren op 016 301. 440 of via mail op info@advocaten-leuven.be
[1] Zoals ingevoerd door artikel 6 van van het decreet van het Vlaamse Gewest van 21 mei 2021
[2] https://www.const-court.be/public/n/2023/2023-059n.pdf
[3] https://www.const-court.be/public/n/2023/2023-059n-info.pdf
