Wettelijke samenwoning
Je bent wettelijk samenwonend wanneer je met je partner op hetzelfde adres gedomicilieerd bent en een verklaring van wettelijke samenwoning hebt afgelegd bij de ambtenaar van de burgerlijke stand.
Tengevolge van zulke verklaring ontstaan rechten en plichten in hoofde van beide partners. Zo dienen beide partners bij te dragen in de lasten van het samenwonen volgens hun mogelijkheden. Beide partners staan tevens hoofdelijk in voor de schulden gemaakt ten behoeve van de samenwoners of voor de opvoeding van de kinderen, die in de gezinswoning wonen.
Zoals bij gehuwden wordt de gezinswoning beschermd, hetgeen inhoudt dat alle beslissingen over de gezinswoning en de huisraad door beide partners dienen te worden genomen, zelfs indien de woning eigendom is van één van hen.
Bij overlijden zal de langstlevende partner het vruchtgebruik verkrijgen van de gezinswoning en de huisraad. Zulks kan uitgebreid worden via testament.
Zulk wettelijk samenwonen vervalt automatisch wanneer één van de partners sterft of trouwt. Deze kan ook eindigen door opzeg van één of beide partners; de opzeg wordt schriftelijk meegedeeld aan de ambtenaar van de Burgerlijke Stand. Ingeval van eenzijdige opzeg van één van de samenwoners wordt dit geschrift betekend aan de andere partij door de ambtenaar van de burgerlijke stand, op kosten van de partij die de opzeg doet.
De Vrederechter kan dringende voorlopige maatregelen opleggen wanneer de verstandhouding tussen de samenwoners is verstoord: vb. omtrent de gezinswoning (wie verder mag blijven bewonen), de persoon en goederen van de kinderen. Deze maatregelen eindigen bij opzeg van het samenwonen.
Samenlevingscontract
Zowel feitelijk als wettelijk samenwonenden kunnen eventueel bijkomend een samenlevingscontract afsluiten, waarbij afspraken over o.m. de inkomsten, de kinderen of de gevolgen van een scheiding worden vastgelegd – voor zover zulks niet afwijkt van de wettelijke regels van erfrecht en ouderlijk gezag en niet in strijd is met de openbare orde.
Zulks samenlevingscontract wordt opgemaakt via tussenkomst van een notaris.
